|
طاهره ی قزوينی يا قره العين ( قرت العين) |
|
|
زرين تاج برغانی قزوينی ، معروف به قره
العين يا طاهره ، دختر حاجی ملا محمد صالح برغانی قزوينی ، در سال 1195 هجری خورشيدی مطابق با 1816
ميلادی در قزوين به دنيا آمد. او مقدمات علوم را به همراه خواهرش مرضيه نزد پدرش آموخت. بعد به
تحصيل فقه و اصول و کلام و ادبيات عرب پرداخت. سپس آثار شيخ احسايی و سيد رشتی را مطالعه کرد . عقايد
سيد رشتی بسيار روی او تاثير گذاشت . تا آنجا که او تصميم گرفت به کربلا برود و سيد را ملاقات کند.
دو پسر و يک دختر خود را به شوهرش که پسر عمويش هم بود ، سپرد و به کربلا رفت . اما چون به آنجا رسيد،
سيد درگذشته بود. در آن هنگام قرت
العين 29 سال داشت . سپس از آنجا به بغداد رفت و بعد از آن در سال 1225 خورشيدی ( 1846 ميلادی ) به
دستور سلطان عثمانی به ايران بازگشت و به قزوين رفت . يکسالی در آنجا بود تا که پدرش و پدر شوهرش به
دست پيروان باب کشته شدند و او مجبور شد به تهران برود. بعد به همراه عده ای از يارانش به دشت "
بدشت" در هفت کيلومتری شاهرود رفت و در انجمنی
که
در آنجا بر پا شده بود ، بی پرده در برابر حضار
نمودار شد و به سخنرانی
پردا خت و غوغايی به پا کرد و از آنجا به تهران باز گشت. بعد از مدتی به قزوين
رفت تا بعد از کشته شدن باب او را دستگير کردند و به تهران آوردند و در يک بالاخانه ی بی پله ای
زندانی کردند . قره العين زنی صاحب قلم ، شاعر و سخنران بود. آلوسی ، مفتی بغداد در ترجمه ی حال او می گويد: " من در اين زن فضل و کمالی ديدم که در بسياری از مردان نديده ام. او دارای عقل و استکانت و حيا و صيا نت بسيار بود. " قره العين در ايران نخستين زنی بود که به خلاف رسم و عرف زمانه بی حجاب در برابر مردان ظاهر شد و با علما و رجال به بحث و مجادله پرداخت.
اکثرآثار نظم و نثر قره العين از ميان
رفته است و فقط تعدادی نوشته های پراکنده و نامه به خط خودش برجای مانده است. چند غزل نيز از وی
باقيمانده است . تو و ملک و جاه سکندری، من و رسم و راه قلندری اگر آن خوش است تو در خوری ، وگر اين بد است مرا سزا ---------------------------------------- در ره عشقت ای صنم ، شيفته ی بلا منم چند مغايرت کنی ؟ با غمت آشنا منم پرده به روی بسته ای، زلف به هم شکسته ای از همه خلق رسته ای، از همگان جدا منم شير تويی ، شکر تويی، شاخه تويی، ثمر تويی شمس تويی، قمر تويی، ذره منم ، هبا منم نخل تويی ، رطب تويی ، لعبت نوش لب تويی خواجه ی با ادب تويی، بنده ی بيحيا منم کعبه تويی ، صنم تويی، دير تويی، حرم تويی، دلبر محترم تويی ، عاشق بينوا منم شاهد شوخ دلربا گفت به سوی من بيا رسته ز کبر و از ريا ، مظهر کبريا منم طاهره خاک پای تو ، مست می لقای تو منتظر عطای تو ، معترف خطا منم
گر بتو افتدم نظر چهره به چهره رو به رو شرح دهم غم ترا نکته به نکته مو به مو از پی ديدن رخت همچو صبا فتاده ام کوچه به کوچه، در به در،خانه به خانه، کو به کو دور دهان تنگ تو ، عارض عنبرين خطت غنچه به غنچه ، گل به گل ، لاله به لاله ، بو به بو می رود از فراق تو خون دل از دو ديده ام دجله به دجله، يم به يم، چشمه به چشمه، جو به جو مهر ترا دل حزين بافته بر قماش جان رشته به رشته ، نخ به نخ ، تار به تار، پو به پو در دل خويش"طاهره"گشت و نجست جز ترا صفحه به صفحه، لا به لا، پرده به پرده ، تو به تو
استتانت : فروتنی ، خاضع بودن صيانت : نگاهداشتن ، حفظ کردن حزين : اندوهگين ، غمگين قماش : پارچه ی نخی کبريا : بزرگی و عظمت
پرسش و تمرين : 1 – طاهره قزوينی که بود و در چه سالهايی می زيست ؟ 2 – کدام کار او به نظر شما دلاورانه و قابل تحسين است ؟ 3 – حقوق زنان در ايران و در سوئد چگونه رعايت می شود وبهتر است چگونه باشد ؟ |
|